بررسی اثربخشی مداخلات ترکیبی شناختی‌رفتاری و توانبخشی عصبی در بهبود مهارت‌های اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم

چکیده

اختلال طیف اتیسم یکی از شایع‌ترین اختلال‌های رشدی–عصبی است که با کمبود در مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و رفتارهای تکراری مشخص می‌شود. چالش‌های اجتماعی در این کودکان نه تنها بر عملکرد تحصیلی و خانوادگی آنان تأثیر می‌گذارد، بلکه کیفیت زندگی و مشارکت اجتماعی را نیز به شدت محدود می‌کند. در سال‌های اخیر، رویکردهای مداخله‌ای ترکیبی که همزمان از درمان‌های شناختی‌رفتاری و توانبخشی عصبی بهره می‌گیرند، توجه فزاینده‌ای را در حوزه روانشناسی و علوم اعصاب بالینی به خود جلب کرده‌اند.

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی مداخلات ترکیبی شناختی‌رفتاری و توانبخشی عصبی در بهبود مهارت‌های اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم است. روش کار شامل مرور نظام‌مند مطالعات بالینی و نیمه‌تجربی منتشرشده طی پنج سال اخیر است که به مقایسه اثربخشی درمان‌های تک‌بعدی و ترکیبی پرداخته‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهند که استفاده همزمان از مداخلات شناختی‌رفتاری و توانبخشی عصبی، از جمله تمرینات مبتنی بر نوروفیدبک، تحریک الکتریکی مغزی غیرتهاجمی و تمرینات توانبخشی شناختی، منجر به بهبود چشمگیر در مهارت‌های ارتباطی، تنظیم هیجان و تعاملات اجتماعی می‌شود. این نتایج نشان می‌دهد که رویکردهای ترکیبی می‌توانند چارچوبی نوین برای ارتقای مداخلات بالینی در حوزه اتیسم فراهم کنند. در نهایت، به‌کارگیری چنین مداخلاتی با رویکرد چندبعدی، امکان بهبود پایدارتر و کاربردی‌تر مهارت‌های اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم را فراهم می‌آورد.