بررسی رابطه بین احساس ناکارآمدی شخصی و گرایش ذهنی به مصرف مجدد در افراد در حال بهبودی عضو انجمن NA غرب استان تهران

چکیده

زمینه و هدف: بازگشت به مصرف (Relapse) یکی از چالش‌های اصلی در مسیر بهبودی از اعتیاد است که اغلب تحت‌تأثیر عوامل روان‌شناختی قرار دارد. یکی از این عوامل، احساس ناکارآمدی شخصی است که می‌تواند با گرایش ذهنی به مصرف مجدد ارتباط داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین احساس ناکارآمدی شخصی و گرایش ذهنی به مصرف مجدد در افراد در حال بهبودی عضو انجمن معتادان گمنام (NA) انجام شد.

روش: این مطالعه از نوع توصیفی–همبستگی بود. جامعه آماری شامل افراد در حال بهبودی عضو انجمن NA در غرب استان تهران در سال ۱۴۰۴ بود. نمونه‌ای ۱۰۰ نفره به روش در دسترس انتخاب شد. ابزارهای گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه احساس ناکارآمدی شخصی برگرفته از خرده‌مقیاس‌های خودکارآمدی و مقیاس گرایش ذهنی به مصرف مجدد (MIR) بود. داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین احساس ناکارآمدی شخصی و گرایش ذهنی به مصرف مجدد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (r = 0.61, p < 0.001). این یافته بیانگر آن است که افزایش احساس ناتوانی در مدیریت هیجانات، موقعیت‌های پرخطر و فشارهای روانی می‌تواند پیش‌بینی‌کننده افزایش تمایلات ذهنی به بازگشت به مصرف باشد.

نتیجه‌گیری: احساس ناکارآمدی شخصی یکی از مؤلفه‌های مهم در فرآیند عود ذهنی به شمار می‌رود. بنابراین، مداخلات درمانی که بر افزایش خودکارآمدی، توانمندسازی روان‌شناختی و تقویت مهارت‌های مقابله‌ای تمرکز دارند، می‌توانند نقش مؤثری در پیشگیری از بازگشت به مصرف ایفا کنند.