کاربرد معماری به عنوان ابزار درمان (راهکارهای طراحی کمپ های اقامتی معتادان بر مبنای اصول روان شناسی محیط در راستای افزایش انگیزه ترک)

چکیده

براساس شواهد علمی، اعتیاد یک نوع بیماری شناخته‌شده است که پیش از هر چیز به مغز انسان آسیب رسانده و سیستم ارتباطی آن را مختل می‌کند. این بیماری به علت خارج شدن فرد از حالات عادی و عدم توانایی کنترل، یک بیماری روحی-روانی تلقی می‌شود. امروزه، معماری اکثر کمپ‌های اقامتی با شرایط روحی و روانی بیماران سازگاری ندارد و عموماً این مراکز جنبه تغییر کاربری دارند، به این معنا که فضای فیزیکی کمپ در گذشته متعلق به فضایی با کاربری دیگری بوده است. طراحی معمارانه و خاص کمپ اقامتی معتادین با توجه به حالات روحی و روانی بیماران معتاد و برقراری ارتباط بین روان‌شناسی اعتیاد و روان‌شناسی محیط می‌تواند باعث افزایش انگیزه ترک در معتادین شود. توجه به ویژگی‌های نور، فرم، رنگ، تهویه، جذابیت بصری و دید و منظر در فضاهای کمپ نقش بسزایی در ایجاد انگیزه در معتادین و بهبود شرایط آن‌ها دارد.پژوهشگران پیشین بیشتر به مفاهیم و جنبه‌های سطحی و فیزیکی درمان اعتیاد پرداخته‌اند لذا می توان ادعا نمود که این مقاله برای نخستین بار به برقراری ارتباط بین روان‌شناسی اعتیاد و روان‌شناسی محیط و استفاده از خلاقیت‌های معمارانه در طراحی فضای کمپ ها پرداخته است. همچنین این پژوهش بر آن است تا باعث تغییر نگرش در طراحی معمارانه کمپ‌ها بر اساس برقراری ارتباط بین روان‌شناسی اعتیاد و روان‌شناسی محیط و انسان گردد. نوع تحقیق کیفی است وداده اندوزی آن مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای-میدانی (پرسش‌نامه) و مصاحبه با افراد متخصص و بهبودیافتگان کمپ است. نتایج نشان می‌دهد که هماهنگی بین روان‌شناسی اعتیاد و محیط در طراحی معمارانه کمپ‌های ترک اعتیاد می‌تواند فضاهای خلاقانه و نوآورانه‌ای را ایجاد کند که موجب افزایش کیفیت فضاهای درمانی و انگیزه بخشی بیماران در مسیر ترک ودرمان شود.