بررسی اثر هم‌زمان مالکیت نهادی و تمرکز سهامداران عمده بر کیفیت سود با رویکرد میانجی‌گری عملکرد مالی شرکت‌ها

چکیده

هدف این پژوهش بررسی تأثیر هم‌زمان مالکیت نهادی و تمرکز سهامداران عمده بر کیفیت سود با نقش میانجی عملکرد مالی شرکت‌ها است. در دهه اخیر، کیفیت سود به‌عنوان شاخصی کلیدی در ارزیابی سلامت اطلاعات مالی و اعتماد سرمایه‌گذاران مطرح شده است. ساختار مالکیت شرکت‌ها و میزان تمرکز سهامداران می‌تواند بر رفتار مدیران در گزارشگری مالی اثرگذار باشد و از طریق عملکرد مالی، کیفیت سود را تغییر دهد. جامعه آماری پژوهش شامل شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ است. داده‌ها از سامانه کدال و نرم‌افزار ره‌آورد نوین استخراج شده‌اند. برای آزمون فرضیه‌ها از مدل معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد مالکیت نهادی تأثیر مثبت و معناداری بر کیفیت سود دارد و تمرکز سهامداران عمده، در سطوح بالا، رابطه‌ای معکوس با کیفیت سود ایجاد می‌کند. همچنین، عملکرد مالی نقش میانجی معناداری بین ساختار مالکیت و کیفیت سود ایفا می‌کند؛ به‌طوری‌که افزایش بازده دارایی‌ها (ROA) و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) منجر به ارتقای کیفیت سود می‌شود. این یافته‌ها اهمیت ایجاد توازن در ترکیب سهامداران نهادی و عمده را برای بهبود شفافیت گزارشگری مالی و اعتماد بازار سرمایه نشان می‌دهد. نتایج تحقیق می‌تواند برای سیاست‌گذاران مالی، حسابرسان و مدیران شرکت‌ها در تدوین راهبردهای حاکمیت شرکتی مؤثر باشد.