آینده‌پژوهی در رهبری آموزشی با محوریت هوش مصنوعی: از تهدیدهای فناورانه تا فرصت‌های تحول‌آفرین

چکیده

تحولات فناورانه مبتنی بر هوش مصنوعی در دهه اخیر، ابعاد جدیدی از رهبری آموزشی را آشکار ساخته‌اند. آینده‌پژوهی به‌عنوان ابزاری کلیدی برای تحلیل روندها، سناریوها و پیامدهای احتمالی فناوری، امکان ارزیابی نقش هوش مصنوعی را در هدایت نهادهای آموزشی فراهم می‌کند. در این مقاله، با بهره‌گیری از رویکرد آینده‌پژوهی، تهدیدها و فرصت‌های ناشی از گسترش هوش مصنوعی در حوزه رهبری آموزشی بررسی می‌شود. تهدیدهایی همچون جایگزینی برخی کارکردهای مدیریتی توسط الگوریتم‌ها، کاهش تعامل انسانی و خطرات اخلاقی، می‌توانند چالش‌های جدی برای رهبران آموزشی ایجاد کنند. در مقابل، فرصت‌هایی چون شخصی‌سازی یادگیری، تحلیل داده‌های کلان آموزشی، ارتقای تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد و افزایش بهره‌وری نظام‌های آموزشی، قابلیت‌های تحول‌آفرین قابل‌توجهی به‌شمار می‌روند. این پژوهش با مرور نظام‌مند منابع علمی بین‌المللی پنج سال اخیر و بهره‌گیری از داده‌های واقعی، چارچوبی برای ارزیابی آینده رهبری آموزشی در عصر هوش مصنوعی ارائه می‌دهد. یافته‌ها نشان می‌دهد که رهبران آموزشی باید با توسعه شایستگی‌های فناورانه، اخلاقی و آینده‌پژوهانه، مسیر استفاده ایمن و کارآمد از هوش مصنوعی را طراحی کنند. در این راستا، تلفیق ابزارهای آینده‌پژوهی با سیاست‌گذاری‌های آموزشی، زمینه‌ساز مدیریت مؤثر تهدیدها و بهره‌برداری حداکثری از فرصت‌های فناوری خواهد بود.