تأثیر تمرین‌های آگاهی و هشیاری شناختی–هیجانی بر کاهش شدت و بسامد افکار وسواسی در جمعیت بزرگسال شهری

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تمرین‌های آگاهی و هشیاری شناختی–هیجانی بر کاهش شدت و بسامد افکار وسواسی در جمعیت بزرگسال شهری (۱۸ تا ۳۵ سال) بود. این مطالعه از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون–پس‌آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل بزرگسالان ساکن شهر تهران بود که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. از میان داوطلبان، ۶۰ نفر که نمره بالایی در پرسشنامه وسواس–اجبار ییل–براون (Y-BOCS) داشتند، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر کدام ۳۰ نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت هشت هفته در جلسات تمرین آگاهی شناختی–هیجانی شرکت کردند که شامل آموزش توجه آگاهانه به افکار مزاحم، تنظیم شناختی هیجان‌ها و تمرین‌های تنفس آگاهانه بود. گروه کنترل در این مدت هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های t مستقل، کوواریانس و تحلیل اندازه‌گیری مکرر بررسی شدند. نتایج نشان داد میانگین نمرات شدت و بسامد افکار وسواسی در گروه آزمایش به‌طور معناداری نسبت به گروه کنترل کاهش یافت (p<0.01). تحلیل نمودارهای روند نیز نشان داد که اثر مداخله در طول زمان پایدار باقی ماند. یافته‌ها حاکی از آن است که تمرین‌های آگاهی و هشیاری شناختی–هیجانی می‌تواند با افزایش توانایی تنظیم شناختی و هیجانی، موجب کاهش چرخه افکار وسواسی و افزایش سازگاری روانی در بزرگسالان شهری شود. بنابراین، به‌کارگیری این مداخلات می‌تواند در درمان و پیشگیری از اختلال وسواس–اجبار در مراکز روان‌شناختی و آموزش‌های عمومی مؤثر واقع شود..