شاخص‌های چندحسگری ماهواره‌ای برای تشخیص زودهنگام خشکسالی کشاورزی با اعتبارسنجی میان‌منطقه‌ای

چکیده

خشکسالی کشاورزی یکی از مهم‌ترین تهدیدهای معاصر برای امنیت غذایی به شمار می‌رود، به‌ویژه در مناطقی که نوسانات اقلیمی در دهه‌های اخیر شدت یافته است. پیشرفت سامانه‌های ماهواره‌ای چندحسگری امکان پایش دقیق‌تر و سریع‌تر آغاز خشکسالی را فراهم کرده است. این پژوهش یک چارچوب تلفیقی ارائه می‌کند که شاخص‌های پوشش گیاهی، دمای سطح زمین، برآورد تبخیر و تعرق و رطوبت خاک را از چندین ماهواره گردآوری و ترکیب می‌کند. اعتبارسنجی میان‌منطقه‌ای نیز در پهنه‌های متنوع کشاورزی انجام شده تا پایداری و کارآمدی شاخص‌ها در شرایط مختلف اقلیمی و کاربری اراضی سنجیده شود. داده‌های طولانی‌مدت ماهواره‌ای همراه با اندازه‌گیری‌های زمینی برای ایجاد مجموعه‌ای یکپارچه جهت ارزیابی تغییرات زمانی شدت خشکسالی به کار رفته‌اند. نتایج نشان می‌دهد که تلفیق چندحسگری حساسیت مدل را در تشخیص مراحل آغازین خشکسالی، به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد و کارایی آن نسبت به شاخص‌های تک‌ماهواره‌ای در همخوانی مکانی و پاسخ زمانی بیشتر است. مدل با استفاده از تحلیل همبستگی، سنجه‌های خطا و مقایسه میان‌منطقه‌ای ارزیابی شده و تطابق بالایی میان شاخص‌های ماهواره‌ای و داده‌های زمینی مشاهده شده است. همچنین یافته‌ها بیان می‌کنند که هرچند روند پیشرفت خشکسالی در اقلیم‌های مختلف متفاوت است، اما شاخص‌های تلفیقی مبتنی بر داده‌های ماهواره‌ای امکان شناسایی زودهنگام تغییرات را با دقت قابل‌قبول فراهم می‌کنند. این پژوهش گامی در جهت بهبود سامانه‌های هشدار خشکسالی و ارائه زیرساختی روش‌شناختی برای برنامه‌ریزی کشاورزی و مدیریت ریسک اقلیمی است..